Τις τελευταίες δεκαετίες, η επικρατούσα προσδοκία ήταν ότι η επαγγελματική σταδιοδρομία διαρκεί 30 έως 40 χρόνια. Αυτό δεν ισχύει πλέον. Η εργασία αλλάζει. Όχι μόνο το πότε δουλεύουμε, το πώς, το πού ή τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε, αλλά κυρίως το ποιος δουλεύει.
Στην ΕΕ, η αναμενόμενη διάρκεια του εργασιακού βίου αυξήθηκε κατά 4,1 έτη μεταξύ 2002 και 2022, και η τάση αυτή είναι πιθανό να συνεχιστεί. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες, οι πληθυσμοί γερνούν και τα ποσοστά γεννήσεων μειώνονται. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει ότι το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που είναι άνω των 60 ετών θα διπλασιαστεί σχεδόν από 12% σε 22% μέχρι το 2050.
Τις επόμενες δεκαετίες, αναμένεται να δούμε μεγαλύτερο αριθμό γενεών να εργάζονται ταυτόχρονα. Βέβαια, έχουμε συνηθίσει να εργαζόμαστε δίπλα σε συναδέλφους μερικές δεκαετίες μεγαλύτερους ή νεότερους. Αλλά αν η εργασία μέχρι τα 70 μας χρόνια γίνει ρουτίνα, θα μπορούσαν να μεσολαβήσουν 50 χρόνια μεταξύ των νεότερων εργαζομένων και εκείνων με τη μεγαλύτερη προϋπηρεσία. Αυτό σημαίνει ένα εύρος σημείων αναφοράς, δεξιοτήτων και εμπειριών ζωής, που μεταβάλλει τη δυναμική του χώρου εργασίας.
Άνθηση στο εργατικό δυναμικό με ηλικιακή ποικιλομορφία
Για να διερευνήσει περισσότερο αυτό το θέμα, η BSI διεξήγαγε έρευνα σχετικά με αυτό που ονομάζουμε «εργατικό δυναμικό με μεγάλη ηλικιακή ποικιλομορφία». Η BSI μίλησε με ηγέτες επιχειρήσεων σε εννέα χώρες και επτά τομείς για να κατανοήσει τις προτεραιότητές τους αλλά και ποια πιστεύουν ότι θα είναι τα συστατικά για ένα επιτυχημένο μέλλον της εργασίας υπό το πρίσμα των δημογραφικών αλλαγών.
Για να διατηρήσουμε ακμάζουσες καριέρες για πέντε δεκαετίες, μπορούμε να διατηρούμε τις δεξιότητές μας ενημερωμένες. Μπορούμε να δώσουμε προτεραιότητα στη σωματική και ψυχική μας υγεία. Μπορούμε να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε την οικονομική μας κατάσταση και τις απολαβές μας με βάση την εμπειρία μας ή να αναζητήσουμε νέους ρόλους για να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί. Αλλά για την πραγματική επιτυχία στο εργατικό δυναμικό με ηλικιακή ποικιλομορφία, η συνεργασία θα είναι το κλειδί
Ένα υγιές και καταρτισμένο εργατικό δυναμικό
Δύο βασικοί τομείς που πρέπει να εξεταστούν όσον αφορά τη συνεργασία είναι η υγεία και η ευημερία και η ανάπτυξη δεξιοτήτων. Επί του παρόντος, περισσότεροι από τους μισούς εργαζόμενους στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μια μακροχρόνια πάθηση της υγείας τους μέχρι τα 60 τους χρόνια. Το ποσοστό αυτό είναι πιθανό να είναι παρόμοιο στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες. Πράγματι, οι ηγέτες των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα της BSI αναγνώρισαν ότι η υγεία είναι υψίστης σημασίας για να παραμείνουν οι άνθρωποι παραγωγικοί μέχρι την έβδομη ή την όγδοη δεκαετία τους – τόσο η φυσιολογική υγεία όσο και η ψυχική υγεία.
Η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος δεν αφορά μόνο τις επενδύσεις των κυβερνήσεων στις υπηρεσίες υγείας, αν και αυτό μπορεί να είναι απαραίτητο. Οι οργανισμοί μπορούν να εισαγάγουν ολοκληρωμένα προγράμματα υγείας ή ευεξίας στο χώρο εργασίας για να συμβάλουν στη βελτίωση της διατήρησης των εργαζομένων. Μπορούν να στηρίξουν τη σωματική και ψυχική υγεία προσαρμόζοντας τις ανάγκες που μπορεί να αλλάζουν με την ηλικία, είτε όσον αφορά την παροχή φροντίδας για τους φροντιστές ή την υποστήριξη της εμμηνόπαυσης είτε την τροποποίηση του χώρου εργασίας ώστε να είναι πιο προσβάσιμος. Με τη σειρά τους, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να διευκολύνουν τους εργοδότες να το κάνουν αυτό.
Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά τη διατήρηση των δεξιοτήτων και την πρόσβαση στην κατάρτιση, οι οποίες θα είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία στο μελλοντικό εργατικό δυναμικό, ιδίως στο πλαίσιο του μετασχηματισμού της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η κατάρτιση του προσωπικού δεν αφορά μόνο τη διασφάλιση ότι μπορεί να εκτελεί τις σημερινές εργασίες, αλλά και την προετοιμασία για όσα θα χρειαστεί για να ευδοκιμήσει στο μέλλον και τη διατήρηση του ταλέντου και της εμπειρίας, ενώ παράλληλα θα βασίζεται σε αυτά.
Μπορεί να λάβει τη μορφή μαθημάτων και επίσημης μάθησης, αλλά και παρεμβάσεων όπως οι αξιολογήσεις σταδιοδρομίας, οι οποίες παρέχουν την ευκαιρία να κατανοηθεί πώς οι ατομικές απαιτήσεις των παλαιότερων εργαζομένων ταιριάζουν καλύτερα με τους στόχους της εταιρείας. Εξίσου, η καθοδήγηση μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των βασικών επαγγελματικών δεξιοτήτων καθώς και των κοινωνικών δεξιοτήτων. Σε ένα εργατικό δυναμικό με μεγάλη ηλικιακή ποικιλομορφία, τα προγράμματα αντίστροφης καθοδήγησης, όπου οι λιγότερο έμπειροι συνάδελφοι συνεργάζονται με τους πιο έμπειρους, μπορούν να βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να κατανοήσουν τα οφέλη που προκύπτουν από την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ νεότερων και μεγαλύτερων εργαζομένων.
Ο ρόλος των εργοδοτών και των policymakers
Για να υπάρξει πραγματικός αντίκτυπος, οι εργοδότες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο. Οι επικεφαλής των επιχειρήσεων δήλωσαν στην BSI ότι επιθυμούν κυβερνητική υποστήριξη για τη δημιουργία των συνθηκών που απαιτούνται για την προσέλκυση, κατάρτιση και διατήρηση ταλέντων και εμπειριών διαφορετικής ηλικίας – μέσω φορολογικών παροχών ή άλλων οικονομικών κινήτρων. Έθεσαν ως προτεραιότητα τα οικονομικά κίνητρα που θα τους ενθαρρύνουν να διαφοροποιήσουν τη δεξαμενή ταλέντων με την πρόσληψη μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων ή την επένδυση στην επανεκπαίδευση, καθώς και τις επιδοτήσεις για την απασχόληση εργαζομένων διαφορετικών ηλικιών.
Το ηλικιακά διαφοροποιημένο εργατικό δυναμικό θα διαμορφώσει την εργασία σε κάθε αγορά και τομέα. Τα άτομα, οι οργανισμοί και η κοινωνία έχουν την ευκαιρία να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη και την καινοτομία, σκεπτόμενοι τον αντίκτυπο των 50 ετών εργασίας και συνεργαζόμενοι τώρα για την ανάπτυξη στρατηγικών για να ανταποκριθούν. Ένα ανθηρό μελλοντικό εργατικό δυναμικό θα είναι αυτό που θα εκτιμά την εμπειρία και θα προσελκύει και θα διατηρεί ως αποτέλεσμα προσωπικό όλων των ηλικιών.
